اطلاع از میزان قند خون به منظور جلوگیری از مشکلات بعدی برای افراد مبتلا به دیابت بسیار اهمیت دارد. یکی از سادهترین اجزا تشکیل دهنده سیستمها و دستگاههای تشخیص قند خون، «نوار تست قند خون» است. این نوارهای کوچک با عملکرد فوق العادهای که دارند، اطلاعات لازم در خصوص میزان قند خون را در اختیار افراد مبتلا به دیابت قرار میدهند. شاید به نظر افراد عادی نوار تست قند خون ، وسیلهای ساده بوده و چندان اهمیتی نداشته باشد، اما همین نوارهای پلاستیکی یکبار مصرف میتوانند جان دیابتیها را نجات دهد.
نوار تست قند خون برای نظارت و کنترل دیابت بسیار حیاتی بوده و جز اصلی آزمایشهای قند خون هستند.
یکی از شایعترین بیماریهای جهان «دیابت» یا همان «مرض قند» است. افراد زمانی دچار دیابت میشوند، که لوزالمعده «انسولین» کافی ترشح نکرده یا بدن انسولین تولید شده را نمیتواند به صورت موثری استفاده کند. انسولین وظیفه تنظیم قند خون را بر عهده دارد، حتما شما هم تا به حال دچار ضعف، افت فشار یا سرگیجه شدهاید، در این حالت معمولا بر اثر عوامل محیطی یا شرایط خاصی قند خون شما کاهش یافته و بدنتان نمیتواند عملکرد خوبی داشته باشد، به همین دلیل دچار سرگیجه، ضعف و گاهی حتی بیهوشی میشوید. حال تصور کنید افراد مبتلا به دیابت با این مشکلات و هزاران مسئله دیگر به صورت دائمی دست و پنجه نرم میکنند.
معمولا سطح قند خون بالا یا «هایپرگلیسمی» در بیماران مبتلا به دیابت نسبت به افرادی که سطح قند خون پایینی دارند بسیار شایعتر است. بالا بودن سطح انسولین و قند خون به مرور زمان میتواند باعث بروز مشکلات و آسیبهای جدی به خصوص در سیستم عروقی و اعصاب بدن شود.
بهتر است بدانید در مطالعات انجام شده سال 2014، مشخص شد که 9 درصد افراد بالای 18 سال دچار بیماری دیابت هستند. این بیماری به تنهایی در سال 2012 جان بیش از 1.5 میلیون نفر را گرفته است. نکتهای که در خصوص ابتلا به بیماری دیابت وجود دارد این است که افراد به دلیل سبک نامناسب زندگی خود یا استفاده از غذاهای پرکالری و بسیار شیرین میتوانند به دیابت دچار شوند. هر چند که عوامل ژنتیکی و سابقه ابتلا به بیماری مرض قند نیز در ابتلا به این بیماری تاثیر دارد، اما به راحتی میتوان با تغییر سبک زندگی از ابتلا به دیابت نوع 2 جلوگیری کرد و این بیماری را تحت کنترل درآورد.
دیابت بیماری سادهای نیست و افراد مبتلا به آن با ممنوعیتها و محدودیتهای بسیار زیادی روبرو هستند. این بیماری بسته به عوامل مختلفی نوع اول و دوم دارد که افراد مبتلا به آنها با مشکلات افزایش یا کاهش ناگهانی سطح قند خون روبرو میشوند. در مورد افراد دیابتی باید بدانید در صورتی که بدنشان به موقع انسولین دریافت نکند و دچار افت شدید شود، ممکن است به مرگ نیز بیانجامد.
در این نوع دیابت که به «دیابت دوران کودکی» نیز معروف است، بدن فاقد انسولین کافی بوده و فرد باید به این هورمون را به صورت تزریقی دریافت کند. هنوز علت مشخصی برای ابتلا به این نوع دیابت عنوان نشده است، اما عوامل ارثی و ژنتیکی یا مشکلات دوران بارداری تاثیر بسیار زیادی در ابتلای افراد به دیابت نوع اول دارد. در مورد این نوع از دیابت باید اشاره کرد که غیر قابل پیشگیری بوده و درمانی برای آن وجود ندارد.
تکرر ادرار، بالا بودن حجم ادرار، تشنگی، پرخوری، گرسنگی دائمی، کاهش وزن، مشکلات بینایی و خستگی همیشگی از جمله مشکلاتی است که در افراد مبتلا به دیابت نوع اول دیده میشود.
برای افراد مبتلا به این نوع از دیابت، در دسترس بودن دستگاههای کنترل قند خون خانگی، نوارهای تست قند خون، انسولین کافی و سرنگ مخصوص تزریق بسیار اهمیت دارد.
در دیابت نوع دوم که به آن«دیابت بزرگسالان» نیز میگویند، انسولین در بدن به صورت غیر موثر استفاده میشود. در این نوع از دیابت فرد نیازی به دریافت انسولین تزریقی ندارد. نکته مهمی که در مورد ابتلا به این دیابت وجود دارد، ارتباط آن با سبک زندگی ناسالم، چاقی و کم تحرکی است. بیش از 90 افراد مبتلا به دیابت جهان به این نوع از دیابت دچار هستند.
دیابت نوع دوم با افزایش سطح قند خون رابطه داشته و قابل پیشگیری است اما درمان قطعی برای آن وجود ندارد. در صورت عدم توجه و رسیدگی به این بیماری، افزایش چشمگیر سطح قند خون میتواند مشکلاتی مانند «کوری» برای فرد به وجود بیاورد.
علاوه بر جلوگیری از بروز مشکلات بعدی، افراد مبتلا به دیابت به دلایل زیر نیاز به استفاده از نوار تست قند خون دارند :
توجه: نوار تست قند خون انواع مختلفی دارد که تکمیل کننده دستگاههای کنترل دیابت خانگی است. معمولا شما بر حسب مدل دستگاه خود باید نوار متفاوتی تهیه کنید. جالب است بدانید برخی از انواع نوارهای تست قند خون و دستگاههای کنترل دیابت میزان «کتون» خون را نیز اندازهگیری میکنند که به نوبه تاثیر بسیار زیادی در تشخیص سایر بیماریها دارد.
نوار تست قند خون یا نوار تست دیابت، مکمل دستگاه کنترل دیابت خانگی و وسیلهای بسیار پرکاربرد در آزمایشگاهها برای تشخیص سطح قند خون است. زمانی که نمونه خونه فرد روی نوار قرار میگیرد با ماده شیمیایی موجود در آن به نام «گلوکز اکسیداز» واکنش نشان داده و باعث تولید «اسید گلوکونیک» از «گلوکز» خون میشود. این نوارها دارای پایانههای الکتریکی بوده که با قرار گرفتن در دستگاه اجازه میدهند، جریان بین دو سر نوار اندازه گیری شود. دستگاه قند خون با استفاده از الگوریتمهای مشخص، سطح قند خون را بر اساس مقدار اختلاف جریان بین دو پایانه نوار تست قند خون و با اندازه گیری سطح «گلوکونیک اسید» تولید شده، تعیین میکند. پس از تمام این کارها دستگاه میزان قند خون را نشان میدهد.
دستگاههای قند خون مختلف، میزان خون متفاوتی نیاز دارند. معمولا 0.5 تا 1 میکرولیتر خون برای اندازه گیری سطح قند خون کافی است. این کار با استفاده از سوزنهای مخصوص دستگاه انجام میشود. کافی است فرد انگشت اشاره خود را روی سوزن فشار داده و مقدار کمی از خون (معمولا به اندازه سر انگشت) را روی نوار تست دیابت بزند، سپس نوار را در دستگاه قرار دهد.
نوار تست قند خون بی نیاز از دستگاه: انواع دیگری از نوارهای تست قند خون وجود دارد که بدون نیاز به دستگاه میتوانند سطح قند خون را نشان دهند. نتیجهای که این نوارها نشان میدهند چندان دقیق نیست، اما اگر در شرایط اضطراری هستید و نیاز به دریافت اطلاعات لازم در مورد سطح قند خون خود یا شخص دیگری دارید، میتوانید از این نوارها استفاده کنید.
نحوه کار این نوارها به آن صورت است که وقتی مقدار کافی خون روی قسمت فعال نوار قرار میگیرد، پس از چند ثانیه جذب نوار شده و پس از آن رنگ نوار تغییر خواهد کرد. مطابق با اطلاعات روی بستهبندی و نمودارهای موجود در راهنمای بستهبندی نوار، میتوانید نتیجه را مشاهده و بررسی کنید.
یکی از مهمترین مواردی که در حین استفاده از نوار تست قند خون باید به آن دقت داشته باشید، تاریخ انقضا و مدت زمانی است که این نوارها اعتبار دارند. مدت زمان کارایی نوارهای تست گلوکز خون معمولا بر حسب نوارها یا جعبهای است که در آن قرار میگیرند. معمولا پس از باز کردن بستهبندی میتوان برای 3 تا 6 ماه آینده از این نوارها استفاده کرد. اگر بیش از یک جعبه نوار تست قند خون دارید، بهتر است از قدیمیترین آنها(بر اساس تاریخ تولید و انقضا) شروع به استفاده کنید.
پیش از استفاده همواره اطلاعات روی بسته بندی یا برگه راهنمای درون جعبه را بخوانید.
جالب است بدانید در انگلیس، کلیه افراد مبتلا به دیابت نوع اول، کمکها و وسایل مورد نیاز برای کنترل خانگی دیابت، مانند نوار تست قند خون را به صورت رایگان دریافت میکنند. همواره برای اطمینان از اصالت کالا و کارایی بهتر آن، بهتر است کالاهای پزشکی خود را از داروخانهها یا فروشگاههای لوازم پزشکی آنلاین و معتبر مانند «مداوا تجهیز» تهیه کنید.
همانطور که اشاره کردیم، کیتهای کنترل دیابت خانگی که ترکیبی از دستگاه و نوارهای تست قند خون هستند، یکی از بهترین راههای اطلاع از میزان سطح قند خون برای افراد دیابتی بوده و فرد میتواند به راحتی پس از مشورت با پزشک خود اقدام به خرید وسایل مورد نیازش کند. پیش از انجام هرگونه آزمایش لطفا به موارد زیر دقت داشته باشید :