نخهای جراحی ساخت شرکت سوپا در حال حاضر 7 نوع میباشند و بر اساس ماهیت نخ مصرفی به دو دسته مجزا تقسیم میشوند:
به دو دسته طبیعی و مصنوعی تقسیم میشوند:
به این نخها کاتگوت (CATGUT) نیز گفته میشود. این نخها در کارخانه سوپا و از روده گاو و گوسفند تولید میشود و خود به دو دسته تقسیم میشوند.
با توجه به ماهیت پروتئینی، این نخها با فرآیند ترمیمی نسوج بدن سازگار میباشند. مطابق با استانداردUSP (یک استاندارد جهانی آمریکایی برای نخ و سوزنهای جراحی) مدت زمان جذب برای نخهای پلین بین 7 تا 14 روز بر حسب سایز نخ در نسوج مختلف بدن میباشد. هرچه قطر نخ بیشتر باشد زمان جذب بالاتر خواهد بود. نخهای پلین بیشتر در نقاط سطحی بدن و برای دوختن زیر جلد و عروق سطحی و گاهی در جراحیهای پلاستیک برای دوختن پوست و زیر پوست استفاده میشود.
با کروم کردن نخ پلین نخ کرومیک به دست می آید. به علت کروم اندود کردن این نخها زمان جذب نخ افزایش مییابد که مطابق با استاندارد USP زمان جذب برای نخهای کرومیک بین 14 تا 28 روز میباشد. این نخ معمولاً در نقاط عمیق تر بدن و بستن سر رگها و دوختن عضلات استفاده میشود.
طول نخهای پلین و کرومیک سوپا معمولاً 75 سانتیمتر است که بنا به نیاز از 15 الی 180 سانتیمتر نیز تولید میشود. از نظر قطر یا ضخامت نخ نیز مطابق با استاندارد USP طیف گستردهای برای انتخاب توسط جراح وجود دارد. این نخها به سوزنهایی با اشکال مختلف یا curve مختلف (مستقیم، ½ دایره، ⅜ دایره) و انواع سطح مقطع (مثلثی یا کاتینگ، مثلثی معکوس یا ریورس کات، دایره یا راند) و از نظر استحکام بدنه ( مقاوم (هوی) و معمولی) از نظر تیزی نوک سوزن (تیز، کند) و تعداد سوزن (بدون سوزن، یک سوزنه، دو سوزنه) و همچنین با طولهای متفاوت (12 الی 65 میلیمتر) مونتاژ میشود.
در آزمایشگاه مرکزی کارخانجات سوپا برای بالا بردن ضریب اطمینان کیفی نخهای کاتگوت آزمونهای زیر اجرا میشود:
استریلیزاسیون این نخها توسط اشعه گاما در سازمان انرژی اتمی صورت میگیرد و در صورت حفظ در شرایط مناسب تا 5 سال قابل استفاده میباشند.
شایان ذکر است از آنجایی که نخهای کاتگوت از چند رشته تشکیل شدهاند اعمال نیروهای چرخشی به این نخها ممکن است موجب از هم گسیختگی آنها شود. لذا حتی ممکن بایستی از این امر خودداری نمود.
از آنجایی که نخ و سوزنهای پلین و کرومیک از جنس روده گوسفند میباشند برای اینکه همیشه نرم بمانند و از خشکی آن جلوگیری شود داخل نوعی محلول که با درصد مشخصی از الکل و گلیسیرین و آب مقطر ساخته میشود قرار میگیرد و در ضمن ماده مخصوص به این محلول اضافه میشود تا از زنگ زدن سوزن جلوگیری نماید.
شامل نخ سوپابن (SUPABON) یا باندک است که به آن ویکریل یا گلیکولیت نیز میگویند و با حرف اختصاری B نشان داده میشود. این نخ از الیاف بافته شده از جنس پلی گلیکولیک اسید (P.G.A) با پوشش پلی گلاید ساخته شده است. این پوشش باعث نرمی و لغزندگی فوق العاده نخ نشده و اصطحکاک بین نخ و نسوج را به حداقل، و کیفیت گره را به بهترین سطح میرساند. این نرخ در عملهای مختلف، زمانی که نیاز به مدت جذب طولانی نخ باشد به کار برده میشود و در سایزهای (8/0 – 10/0) در عملهای چشم و کلیه و عملهای میکروسکوپی به کار برده میشود. نخهای سوپابن در بدو مصرف حدود دو برابر نخ کاتگوت هم قطر خود استحکام دارند و این خاصیت موجب میشود تا جراح با نخ نازکتر استحکام بیشتری را در موضع ایجاد نماید.
نیروی کشش این نخ در پایان دو هفته 55 درصد و بعد از سه هفته حدود 20 درصد بوده و زمان جذب این نخ حدود 60 تا 90 روز میباشد.
نخهای سوپابن بر حسب استاندارد USP در اندازههای (30 الی 90 سانتیمتر) و با قطرهای (8/0 – 2) سوزنهای مختلف با طول (6 الی 48 میلیمتر) و از نظر شکل سوزن (¼ دایره، ⅜ دایره، ½ دایره) یک سوزنه و دو سوزنه و از نظر استحکام بدنه (معمولی و مقاوم) و با سطح مقطع (راند، ریورسکات، تیپرکات و اسپچولا) مونتاژ میشود تا جراحی امکان انتخاب بیشتری را داشته باشد.
این نخها با گاز اتیلن اکساید و در کارخانه سوپا استریل میشوند و در صورت حفظ در شرایط مناسب تا سه سال قابل استفاده میباشند.
نخهای سوپابن نسبت به رطوبت حساس بوده و در مجاورت هوا بر اثر جذب رطوبت موجود در هوا به زودی پوسیده میشوند. از همین جهت نخهای سوپابن با فرآیندی متفاوت از سایر نخها بستهبندی و استریل شده و سپس رطوبتگیری میشوند.
برای کلیه نخهای قابل جذب سوپا جهت بستهبندی اولیه از فویل استفاده میشود.
این نخها به دو دسته تقسیم میشوند:
سیلک (SILK) میباشد و با حروف اختصاری S مشخص میشود. این نخ از جنس ابریشم طبیعی تابیده شده میباشد. نخ و سوزنهای سیلک بیشتر برای دوختن پوست روده غلاف ماهیچهها و گره زدن سر عروق استفاده میشود که در این نقاط بر حسب نوع سوزن مصرفی به کار برده میشوند.
سیلک در قطرهای 6/0 تا 10/0 در عملهای چشم و عملهای میکروسکوپی مصرف دارد و به آن نخهای سیلک میکرو نیز میگویند. این نخها به دلیل ظرافت بیش از حدی که دارند در بستهبندی اولیه بر روی فوم پیچیده میشوند.
نخ سیلک در کارخانه سوپا و به وسیله گاز اتیلن اکساید ETO استریل و در صورت حفظ در شرایط مناسب به مدت پنج سال قابل استفاده میباشد.
نه سیلک بر حسب استاندارد USP با اندازههای (30 الی 100 سانتیمتر) و قطر نخ (10/0 – 2) و طول سوزن (6 الی 60 میلیمتر) و از نظر شکل ظاهری سوزن (¼ دایره، ⅝ دایره، ½ دایره و صاف) از نظر سطح مقطع سوزن (کاتینگ، راند، ریورسکاتینگ، اسپچولا، تیپرکات، بلانت پوئنت) مونتاژ میشود.
نخهای غیر قابل جذب مصنوعی به سه دسته تقسیم میشوند:
نخ نایلون Monofil Polyamid با علامت اختصاری N
یکی از نخهای غیر قابل جذب بر مصرف نایلون میباشد. این نخها نرم نیستند ولی سطحی بسیار صاف دارند و به همین دلیل در هنگام استفاده از این نخها باید فقط از گره ضربدری دوبل استفاده کرد تا از باز شدن گره جلوگیری شود.
نخ نایلون برای دوختن پوست، غلاف ماهیچه و عروق و چشم استفاده میشود. این نخ معمولا بعد از 10 سال مولکولهایش از هم پاشیده و باز میشود و در واقع از بین میرود.
نخ نایلون بر حسب استاندارد USP در اندازههای (30 تا 150 سانتیمتر) و با قطر نخ (11/0 – 1) بر حسب استاندارد USP و با طول سوزن (6-60 میلیمتر) و با شکل سوزن (صاف، ¼ دایره، ⅜ دایره، ½ دایره) و از نظر تعداد سوزن یک سوزنه و دو سوزنه و از نظر سطح مقطع سوزن (راند، کاتینگ، ریورسکا تینگ، اسپچولا) و از نظر استحکام بدنه سوزن (معمولی، مقاوم هوی) مونتاژ میشود.
نخ و سوزن نایلون لوپ Loop
این نخ و سوزن با کد N مشخص میشود شکل سوزن این نخ با حروف L در راهنمای کد نشان داده میشود که مخفف Loop میباشد و عبارت است از یک سوزن و یک رشته نخ که دو سرآن نخ در انتهای سوزن فیکس شده باشد. در شرایطی که جراح نیاز به استحکام بیشتر نخ داشته باشد مثل دوختن غلاف روی ماهیچه از آن استفاده میشود. نخ و سوزن نایلون لوپ معمولا با نخ نایلون صفر و یک مصرف دارد.
نخ نایلون لوپ معمولا 150 سانتیمتر و سطح مقطع سوزن آن راند و با انحنای سوزن ½ دایره مونتاژ میشود.
نخ و سوزن نایلون بوسیله گاز اتیلن اکساید ETO استریل و در شرایط مناسب به مدت 5 سال قابل استفاده میباشد.
نخ پلی پروپیلن (POLY PROPYLENE) با علامت اختصاری L
این نخ از نخهای غیر قابل جذب است و به دلیل درصد حساسیت کمتری که نسبت به نخ نایلون در بدن بیماران ایجاد میکند و همچنین به دلیل نوع گره آن که بسیار با دوامتر و در عین حال کم حجمتر از نخ نایلون میباشد در بیشتر عملهای قلب و عروق مصرف میشود.
بدلیل اینکه این نخ برای مدت بسیار زیادی باقی میماند و از بین نمیرود در پیوند عروق با داکرون از آن استفاده و در بدن بیمار باقی میماند.
نخ پلی پروپیلن در سایزهای (8/0 تا 10/0) در عملهای چشم و کلیه عملهای میکروسکوپی مصرف میشود، البته باید یادآور شد که در بعضی نقاط مثل پوست، روده و غلاف ماهیچه و … بر حسب سلیقه جراح ممکن است بکار رود.
نخ پلی پروپیلن بر حسب استاندارد USP در اندازههای (45-100 سانتیمتر) و با قطر نخ (8/0 – 1) و با طول سوزن (6-60 میلیمتر) و شکل سوزن (صاف ، ⅜ دایره ، ½ دایره) و از نظر تعداد سوزن (یک سوزنه و دو سوزنه) و از نظر سطح مقطع سوزن (راند، ریورسکاتینگ ، کاتینگ ، تیپرکات) و از نظر استحکام بدنه سوزن (معمولی و مقاوم (هوی)) مونتاژ میشود تا جراح امکان انتخاب بیشتری در اختیار داشته باشد.
این نخ بعد از بستهبندی در کارخانه سوپا بوسیله گاز ETO اتیلن اکساید استریل شده و در شرایط مناسب تا مدت 5 سال قابل مصرف میباشد.
این نخها از سایز ( 6/0 تا 11/0 ) و بیشتر از جنس نایلون و سیلک و گاهی از جنس سوپابن و پلیپروپیلن در سالن میکرو کارخانجات نخ و سوزن سوپا مونتاژ و بیشتر در عملهای میکروسکوپی و چشمی کاربرد دارد.
عبارت است از یک تکه نخ که به هر یک از دو سر آن یک سوزن مونتاژ شده باشد و در عملهای چشمی، عروقی و قلب و برای دوختن سررگها و بدنه رگها از آن استفاده میشود. و بیشتر در سایز (4/0 تا 11/0) و به دلیل ضخامت کم و احتمال زیاد پاره شدن نخ، برای اینکه بتوان در صورت جدا شدن یک سوزن با سوزن دیگر کار را ادامه داد. از این نخ و سوزنها استفاده میشود و با علامت اختصاری مشخص میشود.
در آزمایشگاه مرکزی کارخانجات سوپا برای بالا بردن ضریب اطمینان کیف کلیه نخ و سوزنها، آزمونهای زیر انجام میشود.
همچنین ضمائم روده هنگام عملهای شکم با سیلک که از مقاومت زیادی برخوردار است گره زده میشود. بطور معمولی سیلک بطول 45 سانتیمتر، 60 سانتیمتر و از نظر تعداد رشتهها، 8 رشتهای بستهبندی میشود ولی بر حسب سفارش طول و رشتههای مورد تقاضا قابل تولید است.
سوزنها به اشکال مختلف وجود دارند که بر حسب چگونگی محل عمل انتخاب و مصرف میگردند.
سوزنهای با سطح مقطع Round ، Cutting ، Cutting Reverse و Tapercut چنانچه قطر خارجی آن بیش از 2 برابر قطر داخلی باشد به سوزنهای هوی معروف است و در نقاطی که نسج بیشتر و یا قویتری را میدوزند و نیاز به استحکام زیاد بدنه سوزن میباشد از آن استفاده میشود. برای مشخص شدن هوی بودن سوزن، کلمه Heavy روی بر چسب نخ و سوزن درج میشود.
کد نخ و سوزن عبارت است از یک کد 8 رقمی که هر رقم آن نشان دهنده یکی از مشخصات نخ و سوزن میباشد. بوسیله کد، نخ و سوزن مورد نظر شناسایی و درخواست خرید نیز توسط کد انجام میشود.
رقم اول نشان دهنده جنس نخ میباشد و عبارت است از یکی از هفت حروف لاتین:
رقم دوم کد نشان دهنده طول نخ میباشد که معمولا نخهای تولید شده در شرکت سوپا دارای طول 75 سانتیمتر میباشد ولی گاهی بر حسب نوع کار جراح در طولهای دیگر نیز مونتاژ میشود.
رقم سوم و چهارم کد نشان دهنده سایز با قطر نخ میباشد. بر حسب استاندارد USP هر چه عدد سایز بالاتر باشد نشان دهنده قطر کمتر نخ میباشد و به ترتیب عبارتند از:
توضیح : در کد نخ و سوزن برای نشان دادن قطر نخ ممیز را حذف میکنند به این معنی که اعداد فوق در کد نخ و سوزن به ترتیب به شکل زیر نوشته میشود:
11- 10 – 90 – 80 – 70 – 60 – 50 – 40 – 30 – 20 – 00 – 01 – 02
رقم پنج و ششم کد نشان دهنده طول سوزن است، که بین 5 تا 65 میلیمتر میباشد و بسته به نوع کار جراح طول آن متفاوت میباشد.
رقم هفتم کد نشان دهنده میزان خمیدگی سوزن میباشد، که به آن Curve سوزن نیز میگویند در ضمن رقم هفتم به ما میگوید که نخ ما یک سوزنه است یا دو سوزنه
رقم هفتم کد یکی از ده حروف لاتین A – B – C – D – E – F – G – H – K – L میباشد
رقم هشتم کد نشان دهنده سطح مقطع سوزن میباشد، که هر یک از سطوح مقطع موارد کاربرد خاص خود را دارد و عبارتند از:
علامت اختصاری برای سوزنهای راند با کد 1 برای سوزنهای معمولی و کد 2 برای سوزنهای راند هوی.
علامت اختصاری برای سوزنهای ریورسکانینگ با کد 3 برای سوزنهای معمولی و کد 4 برای سوزنهای ریورسکاتینگ هوی.
علامت اختصاری برای سوزنهای تپر کات با کد 5 برای سوزنهای معمولی و کد 6 برای سوزنهای تیپرکات هوی.
علامت اختصاری برای سوزنهای اسپچولا با کد 7.
علامت اختصاری برای سوزنهای بلانت پوئنت با سوزنهای کبدی با کد 8.
علامت اختصاری برای سوزنهای کاتینگ با کد 9 برای سوزنهای معمولی و کد 0 برای سوزنهای کاتینگ هوی.