ژل و محلول ضدعفونی

استفاده از ژل و محلول ضدعفونی کننده دست یکی از اولین مواردی است که در جلوگیری از شیوع بیماری‌های ویروسی مانند «آنفولانزا» و «کرونا» تاثیر بسیار چشم‌گیری دارد. این روزها ماسک و ژل یا محلول ضدعفونی کننده دست جزء ثابت کیف دستی و وسایلی است که با خود از خانه بیرون می‌بریم. این محلول‌های دوست داشتنی، محصولات جدیدی نیستند، جالب است بدانید برای اولین بار در سال 1966 فردی به‌نام «لوپ هرناندز» که دانشجوی پرستاری بود، یک محلول ضدعفونی کننده دست بر پایه الکل ساخت که بدون نیاز به آبکشی دست‌ها را از هر ویروس و آلودگی پاک می‌کرد.

هرچند که محصول ارائه شده توسط لوپ هرناندز در آن سال‌ها چندان محبوبیت نداشت اما در سال 2009 و با شیوع بیماری «آنفولانزای خوکی» با استقبال بی‌نظیری روبرو شد. در سال 2009 استفاده از ژل و محلول‌های ضدعفونی کننده دستی که بر پایه الکل ساخته شده و بدون نیاز به آبکشی دست‌ها را از ویروس و باکتری‌های محیطی پاکیزه می‌کردند، تنها در «آمریکا»، 70 درصد افزایش یافت. در نهایت این محصولات به شکل امروزی در سال 2010 به اوج محبوبیت خود رسیده و هر فردی بسته به نیاز خود از ژل، محلول یا دستمال‌های آنتی باکتریال استفاده می‌کرد.

قطعا بیماری‌های ویروسی همه‌گیر مانند «کرونا» و «آنفولانزای خوکی» در افزایش استفاده از این محصولات موثر بودند، به خصوص این روزها با شیوع بیماری کرونا و شباهت بسیار زیاد آن با بیماری سرماخوردگی و آنفولانزا در فصل‌های سرد، شاهد استفاده بیشتر از انواع مختلف ضدعفونی‌کننده‌های دست هستیم.

ضدعفونی کننده‌ دست چیست و چطور کار می‌کند؟

استفاده از انواع ضدعفونی‌ کننده‌های دست که در ادامه به معرفی آن‌ها می‌پردازیم راهی بسیار آسان برای از بین بردن میکروب‌ها و ویروس‌های سطح پوست، بدون نیاز به آبکشی است. این ضدعفونی‌ کننده‌ها بر پایه الکل هستند و بسته به سلیقه مصرف‌ کننده در انواع مختلف همراه با رایحه و رنگ‌های مختلف در بازار فروش لوازم پزشکی و داروخانه‌ای ارائه می‌شوند.

اگر برایتان سوال است که این محصولات چطور کار می‌کنند، باید گفت که اغلب محصولات ضدعفونی کننده دست بدون نیاز به آبکشی حاوی «اتانول» (اتیل الکل)، «ایزوپروپیل الکل» یا هر دو به همراه ترکیبات نرم کننده دست و رایحه‌های مختلف هستند. براساس تحقیقات انجام شده، دستمال‌های آنتی باکتریال، ژل و محلول ضدعفونی‌ کننده‌هایی که حاوی بیش از 60 درصد اتانول هستند تاثیر بیشتری در از بین بردن ویروس‌های سطح پوست دارند.

شاید تصور کنید که این محلول‌ها ممکن است بوی تند الکل در بیمارستان‌ها را به یاد شما بیاورند، اما اینطور نیست، بسیاری از محصولات جدید ساخته شده دارای رایحه‌ای مطبوع مناسب برای خانم‌ها، آقایان و حتی کودکان هستند که اغلب هیچ حساسیت یا بوی تندی ندارند.

الکل موجود در این محصولات با تغییر ماهیت پروتئین‌های محافظ میکروب‌ها و حل کردن غشاء آن‌ها ویروس و باکتری را از بین برده و تاثیر بسیار زیادی در جلوگیری از شیوع بیماری‌های ویروسی مانند «کرونا» دارد.

انواع ضدعفونی‌ کننده‌های دست

این روزها محصولات مربوط به ضدعفونی کردن دست‌ها بر پایه الکل و بدون نیاز به آبکشی بسیار متنوع بوده و هر فرد می‌تواند بنا بر قصد و سلیقه خود انواع مختلفی از جمله موارد زیر را تهیه کند :

• دستمال‌های ضدعفونی کننده دست

دستمال‌های مرطوب آنتی باکتریال معمولا مورد علاقه خانم‌ها هستند زیرا رایحه‌ای دلپذیر داشته و به راحتی و با کمترین حجم ممکن در کیف دستی، جیب یا حتی کیف پول هم جا می‌گیرند. این دستمال‌ها یک بار مصرف بوده و واغلب حاوی 60 درصد اتانول و ترکیبات نرم کننده دست و رایحه هستند. شما می‌توانید از انواع مختلف این دستمال‌ها برای ضدعفونی کردن دست و سطوح مختلف استفاده کنید.

• ژل‌ ضدعفونی کننده دست

ژل ضدعفونی کننده دست این روزها برای تمام ما محصولی آشنا است. اغلب ژل‌های ضدعفونی کننده دست حاوی 70 درصد اتانول، «پلی اکریلیک اسید» (عامل ژل ساز) و روغن‌های گیاهی نرم کننده دست بوده در بسته‌بندی‌های مختلف در حجم‌های متنوع در بازار فروش کالاهای پزشکی و داروخانه‌ها وجود دارند.

از آنجایی که این ژل‌ها رایحه‌های متنوعی از میوه‌ای گرفته تا ادکلن‌های معروف را دارند، بسیار مناسب کودکان و خانم‌ها بوده و با استفاده از آن‌ها دیگر خبری از خشکی دست یا بوی تند الکل نیست.

طرز استفاده از ژل ضدعفونی کننده دست

این ژل‌ها بدون نیاز به آبکشی در کمتر از 30 ثانیه تمام میکروب‌ها و ویروس‌های سطح پوست دست را از بین می‌برند. دقت داشته باشید این ژل‌ها مخصوص ضدعفونی کردن دست هستند، بنابراین از تماس آن با پوست صورت یا چشم‌ها و مواد خوراکی جدا خودداری کنید.

برای استفاده کافی است مقدار مناسبی از ژل را روی دست‌ها ریخته و 30 ثانیه تمام دست از بین انگشت‌ها گرفته تا کف دست را به خوبی ماساژ داده و اجازه دهید ژل روی سطح پوست تبخیر شود.

• اسپری ضدعفونی کننده دست

این اسپری‌ها عملکردی مشابه ژل‌های ضدعفونی کننده دست دارند. آن‌ها نیز حاوی حداقل 60 درصد الکل بوده و در رایحه‌های مختلف قابل دسترس هستند. تنها تفاوتی که اسپری‌های ضدعفونی‌ کننده با ژل‌های مشابه دارند، این است که اسپری خیلی زودتر تبخیر شده و غلظت کمتری نسبت به سایر نمونه‌ها دارند. اگر قصد ضدعفونی کردن سطوح را دارید، اسپری ضدعفونی کننده یکی از بهترین انتخاب‌ها است زیرا تنها با یک پاف سطح، مواد ضدعفونی کننده را روی سطح بیشتری پخش می‌کنند.

طرز استفاده از اسپری ضدعفونی کننده دست

برای استفاده از اسپری‌ها کافی است قبل از استفاده بطری را به خوبی تکان داده و 15 سانتی‌متر از دست‌ها دورتر قرار داده و اسپری کنید، پس از آن به خوبی دست‌ها را به هم ماساژ داده و اجازه دهید اسپری در کمتر از 5 ثانیه از سطح پوست تبخیر شود.

• محلول ضدعفونی کننده دست

حتما شما هم تا به حال محلول‌های آبی رنگ ضدعفونی کننده دست را دیده‌اید! محلول‌های حاوی اتانول، رایج‌ترین و پرطرفدارترین محصولات ضدعفونی کننده دست هستند. شما می‌توانید این محلول‌ها را در بطری‌های کوچک دارای اسپری ریخته و هر کجا که می‌خواهید با خود ببرید. محلول‌ ضدعفونی کننده دست حتی در بیمارستان‌ها و هنگام جراحی نیز کاربرد دارد. انواع مختلفی از این محلول با درصد متفاوتی از اتانول در بازار وجود دارد که بسته به سلیقه و قصد خود می‌توانید نمونه موردنظر را از داروخانه‌های معتبر یا فروشگا‌ه‌های لوازم پزشکی آنلاین و دارای تاییدیه وزارت بهداشت مانند «مداوا تجهیز» تهیه کنید.

آیا ضدعفونی کننده غیر الکلی نیز وجود دارد؟

در پاسخ به این سوال باید گفت، بله! ضدعفونی کننده‌های غیرالکلی نیز وجود دارند که نسبت به نمونه‌هایی که حاوی 60 تا 95 درصد اتانول هستند، تاثیرگذاری کمتری در از بین بردن میکروب‌ها دارند.

ضدعفونی‌ کننده‌های غیرالکلی اغلب مناسب افرادی است که با استفاده از انواع الکلی این محصولات دچار حساسیت‌های پوستی شده یا نسبت به بوی الکل بسیار حساس هستند.

ضدعفونی کننده غیر الکلی دست بر پایه ترکیباتی مانند «بنزالکونیوم کلراید» (BAC) یا ترکیبات آنتی میکروب و آنتی باکتریال مانند «تریکلوزان» ساخته می‌شوند. بهتر است بدانید «سازمان جهانی بهداشت» (WHO) اعلام کرده است :«ضدعفونی‌ کننده‌های حاوی 60 تا 95 درصد اتانول (الکل) تاثیر بیشتری نسبت به ضدعفونی‌ کننده‌های غیرالکلی در از بین بردن بیماری‌ها و جلوگیری از شیوع بیماری‌های ویروسی دارند».

ضدعفونی کننده‌های الکلی و مشکل خشکی پوست

بسیاری از افراد پس از استفاده از انواع مختلف ضدعفونی کننده‌های الکلی از «خشکی پوست» شکایت می‌کنند. بله، الکل خالص باعث خشکی پوست می‌شود، اما امروزه با استفاده از ترکیبات نرم کننده مانند «گلیسیرین»، «پارابن»، «ویتامین E» یا «آلوئه ورا» دیگر خبری از خشکی پوست دست‌ها نیست. البته شما می‌توانید پس از استفاده از محلول ضدعفونی کننده دست از یک مرطوب کننده الکلی نیز استفاده کنید تا پوست دست‌هایتان دچار اگزما یا حساسیت و خشکی نشود.

با بوی بد الکل چه کنیم؟

ممکن است تصور کنید که محصولات ضدعفونی کننده دست از دستمال‌های آنتی باکتریال گرفته اسپری‌ها و محلول‌ها و حتی فوم‌های ضدعفونی کننده، بوی بد الکل را بدهند، اما بهتر است بدانید این محصولات با آخرین تکنولوژی روز و متناسب با نیاز و سلیقه مصرف کننده تولید می‌شوند. در نمونه‌های جدید این محصولات نه تنها خبری از بوی تند الکل که شما را به یاد بیمارستان می‌اندازد، نیست و در عوض این محصولات با رایحه‌های متفاوت مخصوص خانم‌ها و آقایان و حتی کودکان ساخته می‌شود.

ضدعفونی کننده خانگی یا صنعتی، کدام را انتخاب کنم؟

با شیوع بیماری «کرونا» بسیاری به ساخت محلول‌های ضدعفونی‌ کننده خانگی روی آوردند و عقیده دارند که تاثیر بهتری داشته و فاقد تاثیرات جانبی نمونه‌های صنعتی است. شما می‌توانید در خانه ضدعفونی کننده مخصوص خود را درست کنید، به شرط آن که بدانید به چه نسبتی ترکیبات مختلف را با هم ترکیب کنید. یک محلول خانگی هم باید شامل 60 تا 95 درصد اتانول باشد، حال شما می‌توانید با استفاده از اسانس‌های مختلف و ترکیب آن با اتانول محلول خانگی خود را داشته باشید.

دقت داشته باشید هرگز از محلول‌های حاوی مواد ضدعفونی کننده خانگی مانند «وایتکس» برای ضدعفونی کردن دست‌ها استفاده نکنید. استفاده از این ترکیبات خانگی تنها برای ضدعفونی کردن سطوح مناسب است که بلافاصله پس از استفاده نیز باید با دستمال مرطوب سطح را تمیز کنید. وجود ترکیباتی مانند «وایتکس» در محلول‌های خانگی می‌تواند باعث مسمومیت و مشکلات تنفسی شود.

شستن دست با آب و صابون یا استفاده از محلول‌های ضدعفونی کننده دست؟

قطعا اولین راهی که «سازمان جهانی بهداشت» برای پاکسازی دست‌ها از هرگونه ویروس و باکتری توصیه می‌کند، شستن دست با آب و صابون به مدت 5 دقیقه است.

بهتر است در صورتی که به آب و صابون دسترسی ندارید، از محلول و ژل ضدعفونی کننده دست استفاده کنید، در غیر این صورت همیشه اولویت با شستن دست‌ها است.

کدام محصول مناسب من است؟

در هنگام خرید بسته به سلیقه خود می‌توانید محصول موردنظرتان را از میان هزاران مورد مشابه پیدا کنید، می‌توانید برای انتخاب بهترین محصول سوالات زیر را از خودتان بپرسید:

• آیا نسبت به الکل حساسیت دارید؟
• بوی الکل شما را اذیت می‌کند؟
• قصد دارید محصول را با خود همه جا حمل کنید؟
• بسته بندی محصول مناسب است؟ آیا با تکان یا تحت فشار بودن بسته بندی آن آسیب نمی‌بینید؟
• آیا ترکیبات نرم کننده دارد؟
• حاوی چه میزان الکل است؟
• رایحه زنانه دوست دارید یا مردانه؟
• آیا می‌توان از این محصول برای کودکان هم استفاده کرد؟

در هنگام استفاده به موارد زیر دقت داشته باشید:

• استفاده از هر محصولی قواعد مخصوص خودش را دارد. زیاده‌روی و عدم توجه به دستورالعمل‌های روی بسته‌ بندی محصول می‌تواند عواقب خطرناکی به دنبال داشته باشد.
• در صورتی که از محلول‌های ضدعفونی کننده دست استفاده می‌کنید، آن را در جای خشک و خنک و دور از دسترس اطفال قرار دهید.
• اگر دستتان چرب و کثیف است، ضدعفونی کننده دست الکلی چندان کارایی خوبی نخواهد داشت. همواره ابتدا دست‌‌ها را به خوبی با آب و صابون شسته و سپس در صورت نیاز از محلول ضدعفونی کننده دست استفاده کنید.
• این محصولات جهت استعمال خارجی است، در صورت بلع یا نوشیدن محلول حتما با اورژانس تماس بگیرید. مسمومیت با این محصولات بسیار شایع است.
• از تماس محلول، اسپری یا دستمال آنتی باکتریال حاوی با صورت، دهان و چشم‌ها جدا خودداری کنید.
• محصولات حاوی الکل را دور از گرما و آتش نگهداری کنید.
• برای صرفه‌جویی و جلوگیری از آلودگی محیط زیست چند بطری کوچک اسپری دار خریداری کرده و محلول‌ ضدعفونی کننده دست را در آن ریخته و در کیف خود حمل کنید. هر زمان بطری خالی شد، دوباره آن پر کنید.
• از اسپری‌های ضدعفونی کننده و دستمال‌های آنتی باکتریال برای تمیز کردن سطوح مختلف مانند دستگیره درها، تبلت یا تلفن همراه و میز کار استفاده کنید.
• دقت داشته باشید پس از استفاده از محلول‌های حاوی الکل تا تبخیر شدن آن از سطح صبر کرده و سپس از فندک و کبریت استفاده کنید. در غیر این صورت احتمال آتش گرفت دست‌ها یا سطوح بسیار زیاد خواهد بود.
• مراقب باشید محلول وارد غذاها یا چشم کودکان نشود.

توجه: دقت داشته باشید برای اطمینان از اصالت کالای مورد نظر خود، به خصوص کالاهای پزشکی و بهداشتی، همواره از داروخانه‌ها یا فروشگاه‌های آنلاین و معتبر لوازم پزشکی مانند «مداوا تجهیز» اقدام به خرید کنید.